ازدواجهای فامیلی

ازدواج فامیلی ازدواجی است که درآن، زوجین دارای نسبت خونی با یکدیگر بوده و  بنابراین ژنهای مشابه دارند. درحال حاضر هزاران نوع بیماری ارثی مختلف شناخته    شده اند که ممکن است از طریق به ارث رسیدن ژنهای مشترک در پدرو مادر، فرزندان را  مبتلا سازند. این خطر درازدواجهای فامیلی به علت وجود ژنهای مشترک بیشتر خواهد بود. بنابراین ازدواج فامیلی ازنظر علم ژنتیک منطقی نیست. این بدان معنا نیست که درازدواج های غیرفامیلی هیچگونه خطری وجود ندارد، بلکه احتمال خطر پایین تر خواهد بود. بطور کلی ازدواج بی‌خطر در دنیا وجود ندارد. ازدواج دو فرد غریبه احتمال خطری حدود ٢ تا ٣ درصد دارد. احتمال خطر در ازدواج های فامیلی بر حسب درجه خویشاوندی متفاوت است. 

ثابت شده است که در ازدواج خویشاوندان درجه یک (ازدواج برادر و خواهر و یا ازدواج پدر و مادر با فرزند) و درجه دو (ازدواج دایی با خواهر زاده و ...) که در اکثر ادیان حرام است، به دلیل تشابه ژنی زیاد، خطر تولد فرزند مبتلا به ناهنجاریها و عقب ماندگی ذهنی خیلی زیاد است.  

ازدواج خویشاوندان درجه سه (پسر عمو- دختر عمو و دختر خاله - پسر خاله و ...) که به فراوانی صورت می گیرد به ویژه اگر شجره فامیلی و خویشاوندان نزدیک دو طرف، سابقه بیماری شناخته شده ژنتیکی یا عقب ماندگی ذهنی یا ناهنجاریهای عمده داشته باشند سبب افزایش خطر تولد فرزندان مبتلا به بیماری ژنتیکی می گردد. به هر حال گر چه اکثر متخصصین ژنتیک برای ازدواج خویشاوندان درجه سه و بالاتر مانعی نمیبینند ولی بهتر است قبل از ازدواج با مشاور ژنتیک، مشورت شود (به خصوص در صورت وجود سابقه بیماری ژنتیکی  در افراد فامیل ). در این مشاوره، اطلاعات طبی مستقیم در زمینه ژنتیک در اختیار بیماران و خانواده‌های آنان قرار داده می‌شود. این مشاوره حتی زمانی که بعید‌ترین احتمال یک اختلال ژنتیکی در خانواده وجود داشته باشد ضروری ست. 

ازدواجهای فامیلی، عامل مهم تولد کودکان معلول 

اختلالات ژنتیکی ناشی از ازدواجهای فامیلی مهمترین دلیل تولد کودکان معلول است که این مساله با افزایش آمار ازدواجهای فامیلی و عدم مراجعه به مراکز مشاوره ژنتیک، چشمگیرتر شده است. ازدواجهای فامیلی شایعترین دلیل تولد کودکان نابینا در ایران است. احتمال تولد کودک معلول در ازدواجهای فامیلی ٢ تا ٣ برابر ازدواجهای معمولی است و این اهمیت انجام آزمایشات ژنتیکی را روشن می‌سازد.